Handelingsgerichte diagnostiek binnen ons SWV

Binnen het samenwerkingsverband werken alle medewerkers volgens de richtlijnen van het handelingsgericht werken. Dit stuk is ter verduidelijking van de werkwijze van de specialisten die handelingsgerichte diagnostiek verrichten omdat we merken dat daar nog regelmatig misverstanden over bestaan. In dit artikel gaan we in op wat handelingsgerichte diagnostiek (HGD) precies is en wat de mogelijkheden zijn binnen het samenwerkingsverband (die vaak breder zijn dan gedacht).

Wat is handelingsgerichte diagnostiek (HGD)? Het handelingsgericht werken (HGW) en de HGD stellen het kind centraal en besteden aandacht aan de positieve kenmerken. Dat betekent dat er niet gedacht wordt vanuit een testaanbod maar vanuit het kind en de ondersteuningsvraag van de leerkracht.

Het HGD-traject bestaat uit verschillende fasen, zoals hieronder beschreven. Echter, niet alle fasen en stappen hoeven volledig te worden doorlopen.

In de werkwijze van HGD is de intakefase cruciaal. Al vanaf de intakefase werken wij doelgericht aan de ondersteuningsvraag. Door onze specialisten wordt hier dan ook veel tijd en aandacht aan besteed. In deze fase wordt de hulpvraag verduidelijkt maar ook gekeken naar onder meer de positieve aspecten binnen de ontwikkeling van het kind en zijn of haar opvoedings- en onderwijscontext, interventies die al gepleegd zijn, het resultaat daarvan en de beleving van de betrokkenen bij de hulpvraag.

De uitgangspunten van HGD spelen een centrale rol binnen de werkwijze van onze gedragsdeskundige specialisten. HGD is doelgericht, flexibel, op maat en passend bij de situatie. Oftewel: ‘Beknopt als het kan, uitgebreid als het moet.’ Of nog anders gezegd: ‘Niet testen tenzij…..’. Het is van belang dat alle betrokkenen met een open houding het intakegesprek instappen en op de hoogte zijn van de handelingsgerichte insteek van het HGD-traject. Niet vragen als ‘Wat is het IQ van dit kind?’ of ‘Moet ik bij deze leerling denken aan een ontwikkelingsstoornis?’ staan centraal. Uitgangspunt is te allen tijde: ‘Wat is er nodig om….?’ waarbij je op de plaats van de puntjes de hulpvraag van school, leerling en/of ouders kunt invullen.

In de strategiefase wordt de informatie uit de intakefase geanalyseerd en vertaald naar een diagnostisch traject op maat. De onderzoeker weegt af hoe het HGD-traject eruit moet zien om de hulpvragen te kunnen beantwoorden. De afweging wordt gemaakt of verder onderzoek nodig is (met inachtneming van de ethische principes uit de beroepsstandaard) danwel dat er n.a.v. de intakefase voldoende informatie is verzameld om de hulpvraag te kunnen beantwoorden. Dat betekent dus dat op voorhand nog niet bekend is of verder onderzoek zal plaatsvinden en zo ja welke onderzoeksmiddelen, testen of screeningen al dan niet ingezet zullen worden.

Binnen een handelingsgerichte werkwijze vraag je als school dus geen onderzoek aan maar je dient een hulpvraag in. Vanuit de informatie van de intakefase worden hypothesen opgesteld over de aard van de situatie of over de factoren die een rol spelen bij het ontstaan, in stand houden, verbeteren en/of oplossen van de situatie waarbij gekeken wordt naar het totale plaatje (het kind én zijn omgeving). HGD is dus veel breder dan alleen intelligentie-onderzoek. De specialisten van het samenwerkingsverband kijken naar het hele ontwikkelingsbeeld van een kind en maken gebruik van testen die onder meer het zelfbeeld, de leervoorwaarden, de emotieregulatie, de motivatie, het geheugen, etc. in beeld brengen.

HGD heeft een oplossingsgerichte insteek. De verdere beeldvorming van een kind dat tijdens het onderzoek ontstaat is het vertrekpunt voor de vraag naar het doel en wat we willen bereiken, waarbij beschreven wordt wat de onderwijsbehoeften van de leerling zijn en hoe ervoor gezorgd kan worden dat de leerling bijvoorbeeld weer plezier in leren krijgt, zijn boosheid beter onder controle kan houden of bijvoorbeeld zich beter op zijn taken kan concentreren.

In een adviesgesprek worden handelingsadviezen aan de leerkracht, ouders en eventueel de leerling gegeven, zodat alle betrokkenen in hun aanpak zo goed mogelijk kunnen afstemmen op de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de leerling. Deze informatie wordt gebundeld in een onderzoeksverslag en in gezamenlijkheid wordt gekeken of daarmee het HGD-traject kan worden afgesloten of dat nadere afspraken voor het vervolg wenselijk zijn.

We hopen dat we met dit artikel hebben laten zien dat de invulling van HGD-trajecten net zo veelzijdig is als de leerlingen in een klas. Ieder kind is uniek en aangezien maatwerk centraal staat binnen de HGD en dus binnen de handelingswijze van de specialisten, zal ieder traject er weer wat anders uit zien. Mocht u naar aanleiding van dit artikel nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met de begeleider van uw school (Petra Adamic, Astrid van Loozen of Karin Zegeling).

Meer informatie over ons kwaliteitsbeleid inzake HGD, interne procedures en inzagerecht vindt u in onze duurzame procesbeschrijving.