Dyslexie (protocol 3.0) en extra leesondersteuning (ON3)

Wat je moet weten over extra leesondersteuning…

Met NPO-gelden en met gemeentelijke onderwijsachterstandsmiddelen wordt op scholen in Lelystad breed ingezet op extra ondersteuning van leerlingen. Mooi, want extra oefenen met lezen heeft zin! Door te oefenen kan bijna iedereen gewoon leren lezen. Voor een aantal leerlingen is dit verwerven van het technisch lezen echter niet vanzelfsprekend.

• Extra oefenen dient dan bewuster en doelgerichter plaats te vinden. Wat werkt is bijvoorbeeld het versterken van het fonemisch bewustzijn (besef dat een woord uit klanken bestaat), de klank-teken koppeling op snelheid oefenen (inprenten welk symbool bij welke klank hoort) en het leren overzien van het verloop van de zin. Oké, maar hoe je dat? En hoe organiseer je dat in de klas? Vanaf het voorjaar 2021 staan voor het basisonderwijs in Lelystad zorgaanbieders dyslexie klaar om je te helpen met deze praktische vragen. Dit aanbod valt onder de regeling ON3/OAB en komt dus niet boven op de schooleigen financiering. In de wandelgangen heet deze on-the-job training voor leraren ‘interventie-1/training leraren’.
• Als je als team wilt professionaliseren in zaken als taalontwikkeling, leesproblemen, doorgaande lijn, wat-na-EED?,  wat doet ertoe?, dan kan je je als team, of als intern begeleider, of als leesspecialist laten trainen door dezelfde zorgaanbieder, die bij jouw school betrokken is. Voor elke basisschool in Lelystad is er een aantal uren consultatie met de zorgaanbieders dyslexie beschikbaar. Dit wordt wel ‘interventie-2/consultatie’ genoemd.
• Voor leerlingen, die nét buiten een aanvraag EED vallen, maar die wel tijdelijk een boost kunnen gebruiken, zijn kortdurende behandelingen mogelijk. Ook voor ‘interventie-3/leerlingbegeleiding’ zijn de zorgaanbieders dyslexie in actie.
• Om de goede dingen te kunnen doen en te kunnen beoordelen of deze investeringen met betrekking tot de intensieve extra ondersteuning (ondersteuningsniveau 3) ertoe doen, is het de bedoeling dat de scholen meewerken aan een intake en een vragenlijst invullen. Dit gaat geautomatiseerd via een MS Forms. De zorgaanbieder, die actief is op jouw school, leidt je er doorheen. Door een integrale monitor te hanteren kunnen we eenvoudig in beeld krijgen wat goed gaat en waar jullie behoeften liggen.

Pecha kucha over de Lelystadse aanpak:

• Bovenstaande interventies worden uitgevoerd door de twee zorgaanbieders (RID en Zien in de Klas), die vanaf januari 2021 de vaste aanspreekpunten zijn op de scholen. Met hen en in overleg met de beleidsmedewerkers van de grote schoolbestuurders hebben we een pecha kucha filmpje gemaakt om het aanbod toe te lichten. Deze is afgelopen oktober getoond bij het Nationale Dyslexie Congres van Lexima. Wil je snel overzicht en inzicht, kijk dan naar deze pecha kucha van 5 minuten: LINK NAAR FILMPJE
• Tenslotte is de meer nauwe afstemming tussen vaste zorgaanbieders en de scholen zelf, zowel op ondersteuningsniveau 3 in de school, als bij ondersteuningsniveau 4 (ED) ook landelijk in de belangstelling gekomen. Het Nederland Kwaliteitsinstituut Dyslexie wijdde in de zomer 2021 een nieuwsbericht aan de aanpak Lelystad. Voor degene die dit bericht de vorige keer heeft gemist, hierbij nog een keer (https://mailchi.mp/84d48bcd2ac4/nkd-nieuwsbrief-23).  Uitgaan van een zorgcontinuüm in plaats van verknipte ondersteuning lijkt scholen ten goede te komen. In 2022 gaan partners vanuit de scholen, zorgaanbieders en POLD dit pad verder verkennen en ontwikkelen. Neem voor vragen contact op met de vertegenwoordiger vanuit je eigen schoolstichting of met Ellen (gommer@pold.nl) dan wel Joyce (j.couprie@pold.nl) .

Dyslexieprotocol 3.0 vanaf januari 2022

• Voor leerlingen, die na veel en langdurige extra ondersteuning, tóch onvoldoende vooruitkomen, wordt meestal een traject Enkelvoudige Ernstige Dyslexie (EED) gestart. EED  gaat per januari 2022 echter ED heten; Ernstige Dyslexie. Waarom? Omdat de Enkelvoudigheid ook wel eens in de weg zit bij het verkrijgen van de juiste hulp. Sterker nog: bij veel kinderen, die dyslectisch zijn, is ook een andere zorg (omgaan met beweeglijkheid, prikkelgevoeligheid, angst, informatieverwerking). Dat gaat gepaard met een stelselwijziging: protocol 3.0. Dyslexie wordt in dit protocol meer als een contextueel probleem gezien. Als echter de ernst het enige criterium wordt, dan betekent dat een verzwaring van de check op de extra hulp die op school geboden moet zijn vóór een leerling kan worden aangemeld bij POLD. Het komt meer aan op wat scholen doen. Het basiscriterium is: 3 maal een E-score voor woordlezen op de 3 laatste hoofdmeetmomenten. De spellingroute verdwijnt. Ook wordt gekeken naar de behandelbaarheid van de leerling. Anderzijds zal er meer ruimte zijn voor maatwerk in de behandeling zelf. Voor meer info: https://www.nkd.nl/professionals/protocol-dyslexie-diagnose-en-behandeling/

Voor zorgaanbieders dyslexie is er ook een stelselwijziging gekomen. De vakinhoudelijke richtlijn ED is feitelijk een nieuwe kwaliteitstoets, die per september 2021 is ingegaan. Voor meer info: https://www.nkd.nl/app/uploads/2021/09/Richtlijn-Dyslexie_Werkkaarten-V1-2021.pdf